Business Week: “Gübretaş`ın Global Oyunu”

GÜBRETAŞ’ın son dönemde gösterdiği performans, sektörle doğrudan ilgili herkes veya borsa yatırımcıları kadar medya tarafından da yakından izleniyor. Bu hafta basına yansıyan GÜBRETAŞ haberlerinden biri de Business Week Türkiye dergisinde yer aldı.

Ayşegül Sakarya’nın imzasını taşıyan bu yazıyı sizlerle paylaşırken, firmamızla ilgili diğer haberleri de sitemizin BASIN bölümünde bulabileceğinizi de belirtmek isteriz.

GÜBRETAŞ`IN GLOBAL OYUNU
(Yazı: Ayşegül Sakarya / Yayın adı: BusinessWeek Türkiye / 31 Ocak – 6 Şubat 2010)

Yarım asrı aşan bir geçmişi var GÜBRETAŞ’ın… 1953 yılında tarım sektörüne kimyevi gübre girdisi tedarik etmek amacıyla kurulur. Türkiye`nin ilk kimyevi gübre fabrikasını açar ve ilk fosforlu ve kompoze gübresini üretir. 1986 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) faaliyete geçer. Borsada ilk işlem gören 16 hisse senedinden biri GÜBRETAŞ olur. Daha birçok ilke imza atar Gübre Fabrikaları Türk Anonim Şirketi (GÜBRETAŞ). Bugün `dünyada markalaşmış bir şirket olma` vizyonuyla yoluna devam eden şirket, bu hedefe ulaşmak için hammadde kaynaklarına sahip ülkelerde yatırım yapma stratejisini benimsiyor. Bu doğrultuda en büyük atılımını 2008 yılında İran`ın Razi Petrochemical şirketini satın alarak yaptı. Yaptığı yatırımlar sayesinde gübre sektörünü yakından takip eden yabancı yatırımcıların radarına giren şirket, tüm enerjisini global bir oyuncu olmaya harcıyor şu günlerde. Bu nedenle yeni satın almalar gündeminde GÜBRETAŞ’ın.

Ancak tüm bunlar için öncelikle tarımda işlerin iyi gitmesi gerekiyor zira sektörde yaşanan sorunlar gübre pazarını direkt etkiliyor. 2007 ve 2008`de yaşanan kuraklık nedeniyle yılda ortalama 5 milyon ton civarında olan gübre tüketimi 4 milyon 100 bin tona kadar geriledi. Ancak bu yıl yağışların iyi gitmesi sayesinde çiftçi rahatlayınca gübre tüketimi de 5 milyon tona yaklaştı. Böylece GÜBRETAŞ yaptığı yatırımların meyvelerini almaya başladı ve bu yıl 57 yıllık tarihinin en yüksek satış rakamına ulaştı.

1 milyon 395 bin ton gübre satan şirket, 2008`e göre satışlarını yüzde 25 artırmış oldu. Böylece pazar payını yüzde 27`den yüzde 28`in üzerine çıkardı. Ancak tüm bunlara rağmen yine de zarardan kurtulamadı. Ekonomik kriz nedeniyle hammadde fiyatlarının ucuzlaması ve gübre fiyatlarının yüzde 50`ye varan oranda düşmesi yüzünden yıl sonu itibariyle zarar açıkladı. Ancak bu durum GÜBRETAŞ`a özgü değil. Türkiye doğalgaz, fosfat kayası, potasyum tuzları gibi hammaddelere sahip olmadığı için kimyevi gübre sektörü tamamen yurtdışına bağımlı. Bu nedenle dünyadaki tüm gelişmeler Türkiye`ye de yansıyor. Ekonomik kriz ve ürün fiyatlarının gerilemesi nedeniyle gübre sektörün geneli zarar etmiş durumda. Bu yıl gübre fiyatlarının artması ve iç pazarda 5 milyon 100 bin civarında gübre satışı yapılması bekleniyor. Bu durum satışlara ve şirket kârlılıklarına olumlu yansıyacak. Acar Menkul Değerler Araştırma Müdürü Araştırma Zeynel Abidin Balcı, `Gübre sektörü yılın başından itibaren hareketlenmeye başladı` diyor ve devam ediyor: `2010 yılı iyi bir yıl olacak.`

Bu doğrultuda şirketin 2010 için hedefleri büyük. `Satışları 5-10 civarında artıracağız` diyor GÜBRETAŞ Genel Müdürü Mehmet Koca ve ekliyor: `Üzerimizde İran yatırımından kaynaklanan faiz baskısı var. Borcu ödedikçe bu hafifleyecek. Bilançomuz rahatlayacak ve kârlı hale geleceğiz.` Şirketin hedefi ciroyu 1,4 milyar TL`ye çıkarmak.

2010 KÂR YILI
Analistler de 2010`un iyi geçeceği konusunda hemfikir. `İran faaliyetlerinin 2010`la birlikte kârlılığı olumlu etkileyecek olması, gübre fiyatlarındaki toparlamanın stok ve satış değerlemelerini olumlu etkilemesini bekliyoruz` diyor Meksa Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Özgür Yurtdaşseven ve ekliyor: `2009`da 50 milyon TL zarar, 2010`da ise 71 milyon TL kâr öngörüyoruz.` Şirketin büyümesinde itici güç olan Razi Petrochemical, İran pazarındaki güçlü konumunun yanı sıra Gübre Fabrikalarının azot tedarikçisi olması açısından da büyük önem taşıyor. Entegre bir petrokimya şirketi olan Razi`nin kurulu kapasitesi yıllık 3 milyon 770 bin ton. Razi`nin İran`da 850 bin metrekare alan içinde amonyak, üre, sülfürik asit ve doğalgaz üreten 10 civarında tesisi var. Esas olarak doğalgaz rafine eden Razi, üretiminin önemli bir kısmını İran`dan Doğu Afrika, Çin, Hindistan ve Pakistan gibi ülkelere satıyor. GÜBRETAŞ, borçlan bittikten sonra yeni fabrikalarla kapasiteyi minimum yüzde 20 daha artırmayı planlıyor. Henüz İran`daki fabrikanın iç piyasaya sağladığı bir avantaj yok. `İran`dan buraya hammadde getirmek çok maliyetli. Ukrayna`da hammadde varsa orayı tercih ediyoruz` diyor Mehmet Koca ve ekliyor: `Ancak hammadde sıkıntısı yaşanması durumunda İran`da olmanın avantajını göreceğiz.`

GÜBRETAŞ, bu yıl ihracat fırsatlarını da iyi değerlendirecek. Yılın ilk ayında İsviçre merkezli Mekatrade firmasıyla 5 milyon 850 bin dolarlık ihracat bağlantısı yapddı. Aslında gübre sektörünün bütün hammaddesi ithalata dayalı olduğu için zaman zaman hammaddeyi elinde bulunduran ülkeler kapasitelerini doldurduklarında veya fiyatlar yükseldiğinde Türkiye`den ihracat ortamı doğuyor. Bu yıl pazarın durumuna bağlı olarak 40 bin ton civarında bir ihracat gerçekleştirmeyi öngörüyor şirket. Burada GÜBRETAŞ`ın dikkat ettiği çok önemli bir nokta var. Şirket, iç pazarda çiftçinin gübre ihtiyaçlarını karşılamaya öncelik veriyor. İç pazar talebini karşıladıktan sonra elinde olan ürünleri ihracat olarak değerlendiriyor. `Yani Türk çiftçisinin o dönem talep etmekte olduğu bir ürünü, daha çok kâr etme avantajı olsa bile ihraç etmeye sıcak bakmıyoruz` diyor Mehmet Koca ve ekliyor: `Bizim için öncelikli olan iç pazar.`

YENİ YATIRIM
Gübre Fabrikalarının üç fabrikası var. Bu fabrikaların ikisinde kompoze, birinde ise TSP üretimi yapılıyor. Şirketin en çok önem verdiği konu lojistik ve tedarik kanallarının artırılması. En büyük hissesi 1 milyon 300 bin civannda ortağı olan Tarım Kredi Kooperatifleri`ne ait olan şirket, 2002 yılından bu yana Kooperatifin gübrede tek tedarikçisi konumunda. `Bu ciddi bir sinerji yaratıyor` diyor Mehmet Koca. Son yıllarda Türkiye genelinde altı ilde oluşturulan bölge satış müdürlükleri ile onların eriştiği bin 852`si Tarım Kredi Kooperatifi ve 879`u özel olmak üzere 2 bin 731 bayii kanalıyla Türkiye`nin tarımsal üretim yapılan her noktasında satış yapabiliyor şirket. Son yıllarda lojistik merkez yatırımlarına ağırlık veren GÜBRETAŞ`ın altı noktada lojistik merkezi bulunuyor. Tekirdağ ve İzmit Yarımca`da yeni lojistik merkezi ve depo kurulması planlanıyor.

GÜBRETAŞ, İran`daki fabrika ortaklığının ardından Negmar isimli şirketle girdiği uluslararası deniz taşımacılığı işinde de iddialı. Negmar`m biri 30 bin ton, diğeri de 3 bin ton kapasiteye sahip iki gemisi var. `İçinde bulunduğumuz dönem büyümek için fırsat` diyor Mehmet Koca ve ekliyor: `Uzun vadede gemi sayışım 10 a çıkarmak istiyoruz.` 30-40 bin ton kapasiteli gemiler satan alınarak şirketin cirosunun üç yıl içinde 300 milyon dolara çıkarılması hedefleniyor.

Şirketin son yatırımı 600 milyon dolar civarında pazar büyüklüğü olan bitkisel koruma ve Tarım ilaçları sektörüne yönelik oldu. Tarım Kredi Kooperatifleri`nin yüzde 60, GÜBRETAŞ`ın yüzde 40 ortaklığı ve yaklaşık 6 milyon TL`lik yatırımla kurulan `Tarkim Bitki Koruma Sanayi`yle hedef; orta vadede pazann yüzde 10`una, uzun vadede ise yüzde 20`sine hakim olmak. Manisa`da kurulu tesiste yılda 11 bin 700 ton bitki koruma ürünleri üretilebiliyor. GÜBRETAŞ, 2010`da 11 milyon TL civarında yatınm planlıyor. Global bir marka olma stratejisi doğrultusunda azottan sonra fosfat ihtiyacı için Kuzey Afrika ve Suriye gibi ülkelerde yeni satm almalar için araştırmalar var şirketin gündeminde.

Mehmet Koca`nın, `Hammadde kaynaklarına sahip olabileceğimiz her türlü fırsatı değerlendirmek zorundayız` sözleri şirketin gelecek stratejisini net bir şekilde ortaya koyuyor.